Bu yazımızda büyüklerimizin sıklıkla kullandığı, belki çoğumuzun hala hatırladığı ve günlük hayatta sık sık kullandığı, kimisinin okuyunca hatırlayacağı, günümüzde çoğu unutulmuş, bazıları ise mevcut halleri yöremize uyarlanarak biraz değiştirilmiş, kimisi yaşanan hikayelerden ders alınması için söylenmiş yöremize özgü deyim ve deyişleri, özlü sözleri, beddua ve atasözlerini toparlamaya çalıştık.
DEYİM DEYİŞ VE ÖZLÜ SÖZLER
-İstanbul’a geldik gali, gali demeyem gali.
-Ana ilimonu alda ırafa bırak, ıramazan gelince ilazım olur.
-Saccağımı, tavamı satcende, iki çocuğumu yanıma gatcen. Mırtazı kavağına ciğerli bulgur aşı
yimee gitcen.
-Adam eşşenden, garı döşşenden belli olur.
-Acemi nalbant gavır eşşende öğrenir.
-Akılsız köpeg yol gocadır.
-Atın nalını garıya gönderme, gemez.
-Birini çamırda gördün mü dep de geç.
-Bi bişirim taharnan vasa ehline pişiddir.
-Bin bilsende bi bilene gene danış.
-Başım rahat ede, dilim durasa.
-Cıgaranın pisliini nargile, nargileninkini teneşir temizle.
-Çürüg iple guyuya inme.
-Deymenin suyu, çalışırsan gelir.
-Dünya gençken segtiri, gocayınce bügdürü.
-Deme derdini dertliye, deşe geçe derdini derdiyle.
-Düşünde düşün adam, eşeg mi alır gışın.
-Dumansız baca, anasız goca.
-Gayınnanın kibarı, gelin gemeden geberi.
-Hayvanna içinde koyun, insanna içinde gayın.
-Hısımna, birbirini kısımna.
-Küskünün nasibi dadlıdır.
-Oğlan doğuran og gibi, kız doğuran ot gibi yata.
-Ösüz gızın göğnünden, dokuz top bez geçe.
-Sel önünden kütüğnü kurtar.
-Sasıya sası olve demişle, harman ıscanda kürg geymiş.
-Vurdun mu goyur, yidirdin mi doyur.
-Çayır kuşu çayıra, bayır kuşu bayıra
-Dövletliye vama, gayretliye var.
-Eltilen hamamda boçaları gavga edemiş
-Eğer gıcırtısı atı, garı gıcırtısı adamı gocatır.
-Kadının yıkamadığı yuva bin yıl dikili kalır.
-Herkesin evi gabir, herkes kendi çektiğini kendi bilir.
-Amcam dayım, herkesten aldım ağzım payım.
-Boşacene geydir, dövcene gezdir.
-Çok çocuk anayı paçasız, babayı borçlu eder.
-Ekmeğini yalnız yiyen, yükünü kendi kaldırır.
-Ergene garı boşamak goley gelir.
-Kızını çok seven kocasından, oğlunu çok seven karısından eder.
-Sabahtan yağ sürmeyen anan, öğleden sonra kaymak mı sürveri...
-Etten önce, çölme düşe goma.
-Süprülmedik yaygıntılı eve, sevilmedik misafir gelir.
-Zengin arabasını dağdan aşırı, fakir düz ovada şaşırı.
-Adamın birine büyük laf etve demişle, “Deve” demiş.
-Ardından köpek havlamayan gurda, gurd demezle
-Bülbülün yanına va, güle götürsün, karganın yanına va, leşe götürsün
-Yazın imiği kaynamayanın, kışın çömleği kaynamaz.
-Et çengeldeyken satılır.
-Horozun çoğ olduğu yerde, sabah geç olur.
-Sabırlan gorug, helva olur.
-Makas Aşa gibi çeneli.
-Makas Aşa gibi her yerden çıkma.
-Badi Ahmet’in kahve mi bura.
-Ağzım dursa veriverin gızımıda, bi delikanlıya varıverin.
-Çocuk, ekmeği dolapta bityo (yetişiyor) sanır.
-Allah guru iftiradan gorusun.
-Akıllı deli olur. Deli deli omaz.
BEDDUALAR
-Oca sönesce
-Odu ocağı sönesce
-Ciğerinden yanasca
-Gözü kör olasca
-Ciğerinin bağında yan işallah
-Davılsız gelin alırsın işallah
-Dul evlene duvaksız varasıca
-Gidişin osunda dönüşün omasın işallah
-Gören gözlen görmesin, dutan ellen dutmasın
-Naha elin ayan büzülsün, teneşirlere denk gelesice
-Öbür dünya hakkım olsun
-Allah nasıl bilyosa öle etsin
-Na ha boyun bosun devrilsin.
-Na ha boynun altında gasın.
-Gavurla mezarlığına gömülürsün işallah
-Mezarında ot gaynasın
-Allah yunmaz arınmaz dertle vesin
-Urganlara gelesice, teneşirle paklasın, hışımla inesice, ocağ sönesce
-Altın aksın eşiğinden emme Rabbim cami gibi dert vesin de, minare gibi doktur la başını beklesin.
DUALAR
-Allah yolunu açıg etsin.
-Allah Halibram berkatı vesin
-Allah altın tokalara yapıştırsın..
-Allah gara gaşlı,gara gözlü gızla vesin
-Allah dudduğunu altın etsin.
-Allah birini bin edsin
-Allah namerde muhtaç etmesin.
-Allah bin kere razı osun
-Allah gane gane rahmed eylesin.
-Allah işini ırast getsin
-Allah doğru yoldan ayırmasın.
-Allah gönül muradını vesin.
-Allah gönül gışı vemesin.
-Allah gulunu guluna muhtaç etmesin
-Allah ni muradın vasa vesin
-Allah kem gözleden nazar etsin
-Allah selamed vesin
-Allah dosddan esik etmesin
-Allah sabır vesin
-Allah bilmini irfanını arttırsın
-Allah zeyin açıklığı vesin.
-Allah yardımcın osun
-Allah avuc aşdırmasın.
-Su gibi aziz olasın
-Allah derd verib derman aradmasın
ATASÖZLERİ
-Ada’da bohçası açılmayana gız vemezle.
-Akıllı sanı sayarken, deli oğlunu everi.
-Akreni ile gezmeyenin , altın adı pul olur.
-Alma zengin gızını, sonra çekemezsin nazını.
-Ana yumruğu ile hiçbir kemik gırılmaz.
-Anasından evvel söze giren gızdan hayır gemez.
-Çok el işbaşında, az el aş başında.
-Asil soyu azmaz, bal küpeciği gokmaz.
-El ağzına bakan, sel ağzına yuva yapa.
-Koca sözü un tozu, silkince çıka.
-Kadını gül eden de, kül eden de gocadır.
-Kadın donundan, öküz gönünden belli olur.
-Kız anaya göre sergen yapar, oğlan babaya göre diren yapar.
-Kocana göre bağla başını, horantana göre pişir aşını.
-Gazdaklama gaza düşesin, kel başlı bir gıza düşesin.
-Oğlun varsa dışar aşı datdırma, kızın varsa el evinde yatırma.
-Oğlum beş demeye, gönlüm hoş demeye gemez.
-Goca demişle gocatır, iyi bişe olsa gül, gonca derledi
YARARLANILAN KAYNAKLAR
- Mehmet ERDEN İstanbul Üniversitesi Türk Dili Edebiyatı Fakülte bitirme tezi (1976)
- Tavşanlıda Zaman Fevzi COŞGUN-
- Kütahya ve Yöresi Ağızları Doç.Dr.Tuncer GÜLENSOY-
- Dikenli Bahçe 1 ve 2 – Kamil GÜVENÇ
- Mehmet ERDEN İstanbul Üniversitesi Türk Dili Edebiyatı Fakülte bitirme tezi (1976)
- Tavşanlıda Zaman Fevzi COŞGUN-
- Kütahya ve Yöresi Ağızları Doç.Dr.Tuncer GÜLENSOY-
- Dikenli Bahçe 1 ve 2 – Kamil GÜVENÇ
Category: Tavşanlı Nostalji
Privacy guaranteed. We'll never share your info.
Kayıtlar
0 yorum